Batısı ve kuzeyi Sivas, güneyi Elbistan, kuzeyi Kuluncak ve Kangal ilçeleri ile çevrelenen Darende, Malatya ilimize bağlı bir ilçedir. Geçmiş yıllarda Tiranda, Derindere ve Derendere olarak da adlandırılmış ilçe, 7000 yıllık tarihi bir geçmişe ayna tutmaktadır. Önceleri Hititlerin mesken tuttuğu bölgeye sonraları Asurlular ve Persler hâkim olmuş; bu uygarlıkları da Makedonlar, Romalılar ve Bizanslılar izlemiştir. Malazgirt Savaşı’ndan elde edilen galibiyetle Türk topraklarına katılan ilçe, önceleri Sivas’a bağlıyken 1934 yılında Malatya’ya bağlanmıştır.
Darende’de Gezilecek Tarihi Yerler
Darende’deki tarihi mekânlar şu şekildedir:
- Somuncu Baba Türbesi ve Külliyesi: Somuncu Baba’nın ömrünün son senelerini Darende’de geçirdiği bilinmektedir. 1331 ile 1412 arasında yaşamış Şeyh Hamid-i Veli Hazretlerinin son durağı bu mevki olmuş ve cenazesi külliye içerisine defnedilmiştir. Uzun sürede medrese olarak hizmet veren külliye ilerleyen yıllarda türbe halini almıştır. Yavuz Selim Han döneminde restore edilen türbe, Cumhuriyet döneminde de cami ve türbe olarak hizmet vermeye devam etmiştir.
- Hamidiye Çarşısı: Somuncu Baba Türbesi ve Külliyesi’nin girişinde yer alan çarşı, ibadet öncesi abdest almak isteyen misafirler için lavabo ve şadırvan bulundurmaktadır. Oldukça temiz lavabo ve abdest alma yerleriyle ön plana çıkan çarşı, Klasik Osmanlı mimarisinin izlerini taşıyan çarşıda; hediyelik eşya dükkânları, yöresel gıda marketleri ve birçok alışveriş noktası yer almaktadır.
- Zengibar Kalesi: Bir kaya kütlesi üzerinde temellendirilen kale, Darende ilçesinin Tohma Çayı’nın batısında yer almaktadır. Somuncu Baba Türbesi ve Osmanlı Mezarlığı arasında kalan bölgede yer alan kalenin kapısı tek girişli olup kesme taş malzemelerinden yapılmıştır. Kalenin tek bir kütle üzerinde inşa edilmesi Perslerin kaleyi isimlendirdiğini düşündürüyor.
Darende’de Gezilecek Doğal Güzellikler
Darende’deki doğa harikaları şu şekildedir:
- Tohma Kanyonu: Doğanın zarif işlemesinin her bir detayda ön plana çıkaran kanyon özellikle rafting tutkunları için vazgeçilmez yerlerden biri. Somuncu Baba Camii ile Taş Köprü arasında yer alan kanyon, jeolojik dönemlerdeki kırılmalar sonucu oluşmuştur. Özellikle sonbahar aylarında kartpostalları aratmayan gerçeküstü bir görüntüye sahip olan bu kanyonu mutlaka ziyaret etmelisiniz. Kanyona giriş ücretsizdir.
- Günpınar Şelalesi: Darende ilçesinde yer alan Günpınar Şelalesi, ülkemizin 243. tabiat parkıdır. İlçeye 5 kilometre uzaklıkta yer alan şelalenin yüksekliği 40 metreye kadar uzanmaktadır. Kaynak suyunun kış aylarında donması sebebiyle bir nevi Pamukkale Travertenleri’ne de benzetilen ve Günpınar Köyü’nde yer alan şelalenin etrafında yeme ve içme tesisleri de yer almaktadır. Şelaleye giriş için herhangi bir ücret talep edilmemektedir.
- Balaban İçmeleri: Darende’nin Balaban mahallesinde yer alan içmeler her yıl binlerce ziyaretçinin adeta akınına uğruyor. Sosyal tesisler olarak hizmet veren içmelerde park alanı ve konaklama yerleri mevcuttur. Özellikle şifa arayan ziyaretiler tarafından mesken tutulan içmeler; başta böbrek ve cilt hastalıkları olmak üzere birçok hastalığa şifa kaynağı olmaktadır.
Darende’nin Meşhur Yemekleri
Darende’nin yöresel yemekleri nelerdir? Sizler için sıraladık:
- Darende Kebabı: Yörenin meşhur lezzetlerinden biri olan Darende Kebabı; ufak ufak doğranan kuşbaşı etlerin kuyruk yağıyla harmanlanmasıyla sofralarımıza ulaşıyor.
- Koffik: Kurutulmuş dolmalık biberlerle hazırlanan yörenin en bilinen lezzetlerinden biri olan koffik, bir nevi kuru biber dolmasıdır. İç harcı olarak bol baharat ve pirinçle hazırlanan bu lezzetin en önemli detayı güz döneminde toplanan biberlerin kış aylarında kurumaya bırakılmasıdır.
- Herise: Ülke genelinde keşkek olarak da isimlendirilen bu lezzet, her yöreye göre birtakım malzeme değişiklikleri gösterse de temelde aynıdır. Dövülmüş buğday, sığır eti, baharatlar ve tereyağından oluşan bu yöresel lezzet, eski zamanlarda genellikle düğün tarzı özel günlerde tercih edilmekteydi.
Darende’ye Gidince Mutlaka Yapılacaklar
Darende’ye gidince yapmadan dönmemeniz gerekenler şu şekildedir:
- Somuncubaba Külliyesini ve Tohma Kanyonunu görmeden, Günpınar Şelalesi’nde serinlemeden, Zengibar Kalesi’ni dolaşmadan, Hamidiye Çarşısı’ndaki hediyelik eşyalara göz atmadan ve bölgenin yöresel tatlarını tatmadan dönmeyin!
