Tarihsel süreç ekseninde yıllarca farklı din ve kültürlere ev sahipliği yapan Midyat, Mardin’in en kalabalık ilçesidir. M.Ö. 9. Yüzyılda Asur kitabelerinde Midyat ismi “Matiate” olarak geçmekteydi. Köken olarak “vatanım” anlamına gelen bu kelime; Süryanice bir isim olup dönem halkının yöreyi ne denli benimsediğinin açıkça göstergesidir. Mardin şehir merkezine 45 dakikalık uzaklıkta kalan bölge; Kürtler, Türkler ve Araplara ev sahipliği yapmaktadır. Dillerin ve dinlerin birleştirici gücünü her bir karesinde hissettiren Midyat, 1810 yılında ilçe statüsüne kavuşmuştur.
Midyat’ta Gezilecek Tarihi Yerler
Midyat’taki tarihi mekânlar şu şekildedir:
- Mardin Midyat Kent Müzesi: İlçede yer alan müzenin eskiden bir han olarak kullanıldığı bilinmektedir. Belediye tarafından ziyaretçilerine kapılarını aralayan müzenin içerisinde; Sümer, Akad, Hiti, İskit, Babil, Pers, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı döneminde ait tarihi eserler sergilenmektedir. Eski işlevi bir han olduğundan dolayı müzede peşi sıra birçok dükkân yer almaktadır. Köklü eserlerin yeniden hayat bulduğu müze; sarıya çalan kalker taşından yapılmış çift girişi, kemer ve sütunları ile büyüleyici mimari detaylara sahiptir. Giriş ücretsizdir.
- Mor Gabriel Manastırı: Midyat ilçesinin 23 kilometre güneydoğusunda konumlanmış bu mabedin en önemli detayı, dünyanın en eski Süryani Ortodoks manastırı olmasıdır. Güngören sınırları içerisinde yer alan manastır, tamı tamına 1600 yıllık bir tarihe sahiptir. Mor Şmuel ve öğrencisi Mor Şemur tarafından inşa edilen manastır, günümüze ulaşmayı başaran ender yapılardandır. Günümüzde de aktif olarak kullanılan yapının taş süslemeleri ve çan kuleleri hayranlık uyandırıyor. Manastıra giriş ücreti ise 5 TL’dir.
- Meryem Ana Kilisesi: Tarihi Anıtlı Köyü‘nde yer bu eşsiz yapı, 2 bin yıllık anıtın üzerinde temellendirilmiştir. Meryem Ana’ya ithafen kurulan kilise için nadide bir eser tanımlamasını kullanabiliriz. Kare planlı ve merkez kubbeli yapının içerisinde muazzam işçiliği yansıtan çiçek motifleri yer almaktadır. Meryem Ana adıyla yapılan ilk kilise olma özelliğini taşıyan bu yapıya giriş ücretsizdir.
Midyat’ta Gezilecek Doğal Güzellikler
Midyat’taki doğa harikaları şu şekildedir:
- Beyazsu: Midyat İlçesi’ne ortalama 20 kilometre uzaklıkta yer alan bu tabii güzellik bir vadi içerisinde akarak Nusaybin’e kavuşur. Midyat’ın güneyinde kalan tepe ve platolardan kaynağını alan Beyazsu Deresi; berrak, serin suyunun etrafını çevreleyen yemyeşil bir vadide yer alır. Kurak Mardin topraklarında bu yeşil tabiat harikası adeta bölgeye sunulan bir armağan gibidir. Dört mevsim boyunca aktif olarak akan derenin etrafında dinlenme ve yeme içme tesisleri yer almaktadır.
- Linyevri Şifa Mağarası: Midyat ilçesinin Gelinkaya Beldesinde yer alan mağaranın içerisinde özellikle cilt hastalıklarına ve kaşıntıya deva olduğu rivayet edilen şifalı sular çıkmaktadır.
- Turabdin Platosu: Midyat ilçesi sınırlarında yer alan bu yüksek kalker platosu, 4.yüzyıldan itibaren keşişlerin ibadet ve yaşama yeri olarak benimsenmiştir. “Tanrı Hizmetkârlarının Dağı” olarak da isimlendirilen bu plato, felsefinin dinle beraberliğinden doğan güçlü bir beraberliğin günümüze kadar ulaşmış şeklidir. Önünde Mezopotamya Ovası’nın yer aldığı bu muhteşem doğal mirasını mutlaka görmelisiniz.
Midyat’ın Meşhur Yemekleri
Midyat’ın yöresel yemekleri nelerdir? Sizler için sıraladık:
- Kibbe Dolması: Kuzu karnından yapılan yemeğin iç harcı olarak pirinçle renklendirilmesiyle oluşturulan bu yöresel lezzet, bölge halkının vazgeçemediği tatlardan biri. Özellikle işkembe sevenler için vazgeçilemeyecek bir lezzet.
- Lebeniye Çorbası: Mardin yöresinin dillere destan yemeği, lezzetini içerisindeki yoğurt ve haşlanmış nohuttan alıyor.
- Soğan Kebabı: Oldukça pratik ve lezzetli bu yöresel tadı denemeden ilçeden ayrılmayın. Yarılan soğanların arasına köfte konularak hazırlanan lezzet; nar ekşisi, limon ya da zeytinyağı gezdirilerek servis ediliyor.
Midyat’a Gidince Mutlaka Yapılacaklar
Midyat’tan yapmadan dönmemeniz gerekenler şu şekildedir:
- Mardin Midyat Kent Müzesi ve Meryem Ana Kilisesi’ni gezmeden, dünyanın en eski Süryani Ortodoks manastırı Mor Gabriel Manastırı’nın detaylarına şahit olmadan, Linyevri Şifa Mağarası’nın şifa kaynağı sularında yıkanmadan, Turabdin Platosu’na uğramadan ve Midyat yöresel yemeklerini tatmadan dönmeyin!
