Karadeniz Bölgesi’nin doğu ucunda noktalanan Şavşat, Artvin iline bağlıca ilçelerden biridir. Gürcüce Şavşeti’den gelen Şavşat ismini sahip belde 1921 yılında Ardahan’dan Artvin iline geçiş yapmıştır. 13. yüzyıldan itibaren Gürcü atabeyleri tarafından yönetilen bölge, 1547 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. İlçe ismine ise tarihsel düzlemde ilk kez Asur kaynaklarında rastlıyoruz; bir diğer tarihi detay ise bölgede M.Ö. 900 – 650 yılları arasında Urartu ve Kimer kabilelerinin yaşadığıdır.
Şavşat’ta Gezilecek Tarihi Yerler
Şavşat’taki tarihi mekânlar şu şekildedir:
- Tibeti Kilisesi: Herhangi bir kitabesi bulunmayan kilisenin yapım yılı hakkında net bir belge bulunmasa da yazılı kaynaklardan edinilen bilgiler ışığında 899-914 yılları arasında, Bagratlı prensi Aşut Koh tarafından yaptırıldığı göze çarpmaktadır. 11. ve 15 yüzyıllarda onarım gören kilise, İslamiyet’in kabulüyle birlikte cami olarak kullanılmaya başlanmıştır; ancak 1885 yılında yıldırım düşmesiyle hasar görmüş ve 1889 yılında tamamı ile terk edilmiştir. Günümüzde kilisenin kuzey ve batı duvarları tamamen yıkılmıştır.
- Şavşat Kalesi: Şavşat’a 4 kilometre uzaklıkta Söğütlü mahallesinde yer alan kale, iki derenin birleştiği vadi üzerindeki ana kayada yer alıyor. 4 bin metre karelik alanı kaplayan iç kalesi, 950 metreye uzanan yüksekliğe sahiptir. 1987 yılında taşınmaz kültür varlığı ilan edilen bu tarihi yapı, 10. yüzyılda Gürcü krallığı tarafından kullanılmaktaydı. 2007 yılında yapılan kapsamlı kazı çalışmalarıyla kale içerisinde bulunan değerli eserler Rize müzesine teslim edilmiştir. Kaleye giriş ücretsizdir.
- Zor Mustafa Bey Cami: Şavşat ilçesinin Köprülü köyünde yer alan cami, mimari açıdan oldukça sade bir yapıdadır. Herhangi bir minareye sahip olmayan cami, 16. yüzyılda İslamiyet’i kabul eden Hristiyan Atabekleri tarafından yaptırılmıştır. Caminin adı “Köprülü Köy Camisi” olarak da geçmektedir. Mimari açıdan dikkate değer bir özelliğe sahip olmayan caminin ön plana çıkan en önemli özelliği bölgedeki en eski cami olmasıdır.
Şavşat’ta Gezilecek Doğal Güzellikler
Şavşat’taki doğa harikaları şu şekildedir:
- Şavşat Karagöl: Şavşat ilçesinin 25 kilometre kuzeyinde yer alan bu heyelan set gölünün en derin noktası 33 metreye kadar uzanmaktadır. Doğanın en güzel detaylarını bizimle buluşturan gölün bakir yapısı ve oksijen zengini ormanlarıyla şimdiden gönlünüzde yer edecek. 1994 yılından bu yana ziyaretçilerini ağırlayan gölün çevresinde herhangi bir tesis bulunmadığından dolayı kamp tarzı konaklama alternatifleri ön plana çıkmaktadır.
- Papart Vadisi: Karçal dağlarında konumlanan Papart vadisi, ani yükseltiye bağlı olarak oluşan ekosistem ve fauna çeşitliliği yönünden son derece zengin olup, boyu 2.300 metreye kadar ulaşan iğne yapraklı ormanlara sahiptir. Yaklaşık 70 endemik bitki çeşidini ev sahipliği yapan vadi, ayrıca yırtıcı kuşların göç yolu olduğundan dolayı kuş varlığı yönünden de zengindir.
- Arsiyan Yaylası: Yörenin en çok bilinen yaylası olan Arsiyan Yaylası, yeşilin ve mavinin en güzel tonlarını siz ziyaretçilerine sunuyor. Doğanın kalbinde huzurlu bir yolculuğa evet diyenlerin sıklıkla tercih ettiği yaylanın kuzey ve batı kısımları Gürcistan sınırıyla çevrelenmiştir. 3.500 rakıma kadar uzanan yaylanın göller bölgesinde 7 adet irili ufaklı göl yer almaktadır; bu göllerin en meşhuru ise Yüzen Adalar’dır.
Şavşat’ın Meşhur Yemekleri
Şavşat’ın yöresel yemekleri nelerdir? Sizler için sıraladık:
- Pazı Kavurması: Bölge genelinde sofralardan eksik olmayan bu lezzet, pazı yapraklarının yıkanıp haşlanmasıyla oluşturuluyor.
- Turşu Kavurması: Turşu sevenleri mest edecek özgün bir tarifle karşı karşıyayız. Genelde fasulye turşusu ile yapılan bu yöresel lezzet, isteğe bağlı olarak kahvaltılardan üzerine yumurta kırılarak servis edilmektedir.
- Keşkek: Hepimizin az çok aşina olduğu keşkek, yöre mutfaklarında sık sık sofraları donatmaktadır. Et, nohut ve buğdaydan yapılan bu eşsiz lezzetin tadı yörede bir başka.
Şavşat’a Gidince Mutlaka Yapılacaklar
Şavşat’tan yapmadan dönmemeniz gerekenler şu şekildedir:
- Tibeti Kilisesi ve Şavşat Kalesi’nin mimari detaylarına göz gezdirmeden, Şavşat Karagöl’ün büyüleyici güzelliği karşısında çayınızı yudumlamadan, Arsiyan Yaylası’nda turlamadan ve bölgenin yöresel yemeklerini tatmadan dönmeyin!
