Tarihsel temelleri oldukça eski çağlarda atılan Şırnak, ülkemizin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. Şehrin geçmişi tarihi rivayetlere göre Nuh Tufanı öncesine uzanmaktadır; öyle ki Nuh’un gemisinin kalıntılarının Cüdi Dağı’nın kuzeyine yer aldığı öne sürülür. Eskiçağlara kadar uzanan tarihiyle eğimli bir arazide kurula şehir, 1990 tarihinde Siirt’ten ayrılarak il statüsüne kavuşmuştur.
Şırnak’ta Gezilecek Tarihi Yerler
Şırnak’taki tarihi mekânlar şu şekildedir:
- Cizre Ulu Camii: İslam dininin kabul edilmesiyle birlikte 639 yılında, Hz. Ömer döneminde kiliseden camiye çevrilen yapı 1160 yılında Cizre Beyi Baz Şah’ın oğlu Al Sencer tarafından yeniden temellendirilmiştir. Yapıdaki en önemli eserlerden biri Selçuklu Dönemine ait Ejderli Bronz Kapı Tokmaklarıdır. Tokmak İstanbul’da Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde sergilenmektedir. Nadide bir el işçiliği ile detaylandırılan cami, son olarak 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarım sürecinden geçmiştir.
- Kırmızı Medrese: Cizre’nin geri alınmasıyla Cizre Beyliği tarafından 14. yüzyılda yaptırılan eser, kırmızı adını tuğla döşemlerindeki kızıla çalan renkten almıştır. Dağı Kapı mahallesinde yer alan medresenin güney bölgesinde Mela Ahmedi Ciziri’nin türbesi yer almaktadır. Dönemin âlimleri için yükseköğrenim kurumu görevi gören medresenin içi avluludur. Giriş ücretsizdir.
- Mağara Köyü: Şırnak’ın İdil ilçesinde yer alan mağara köyü, yapı itibariyle Hasankeyf’tekine benzer barınaklara sahiptir. Eski bir Ezidi köyü olan yerleşkede; mezarlık ve eski barınaklar mevcuttur. İlk çağ hayatın tüm gerçekliğini çıplak gözle gözlemleyeceğiniz detaylara sahip köy, Şırnak ilk merkezine 135 kilometrelik bir uzaklıkta yer almaktadır.
Şırnak’ta Gezilecek Doğal Güzellikler
Şırnak’taki doğa harikaları şu şekildedir:
- Cudi Dağı: 2.114 metre yüksekliğe sahip, Şırnak ve Silopi arasında konumlanmış bu dağ özellikle İslam dini açısından apayrı bir önem taşımaktadır. Hem kutsal kitabımızda hem de çeşitli kaynaklarda Nuh’un Gemisi’nin Cudi Dağı’na oturduğu belirtilir. Bu sebeple “Nuh peygamber ziyareti tepesi” olarak da adlandırılan birçok noktası dik ve engebeli bir yapıda olmasına rağmen iniş ve çıkış yönünden büyük zorluklar teşkil etmemektedir.
- Kasrik Boğazı: Şırnak-Cizre karayolu üzerinde yer alan bu doğal sit alanı, Gutiler döneminde bir yerleşke olarak kullanılmıştır. Bu bölgede yerleşke olarak kullanılan döneme ait; su bentleri, heykeller ve kent kalıntıları bulunmaktadır. Bölge bu yıl doğal sit alanı olarak koruma altına alınmıştır. Muazzam bir tabii manzaraya sahip boğaz yüzlerce hayvan türüne ev sahipliği yapmaktadır.
- Belkıs Ana Kaplıcası: Dicle Irmağı’nın kıyı yamacında yer alan kaplıcanı sıcaklığı 67 derecedir. Güçlükonak İlçesindeki Düğünyurdu Köyü yakınlardan yer alan kaplıca suları romatizmal hastalıklar, kireçlenme, kadın hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalığa şifa olmaktadır. Kalsiyum ve sülfat kaynağı bu şifalı suların, rivayetlere göre Hz. Süleyman döneminde dahi var olduğu ileri sürülmektedir. Kaplıcaya giriş ücreti ise 5 TL’dir.
Şırnak’ın Meşhur Yemekleri
Şırnak’ın yöresel yemekleri nelerdir? Sizler için sıraladık:
- Kutlık: Görünüm itibariyle tipik bir içli köfte yapısını andıran, ancak tadı ve tarifiyle kendini ayıran bu tat; köftelik bulgur, yarma, soğanlı kıyma harcının birleşimiyle sofralarımıza uzanıyor.
- Serbidev: Halk tarafından sıklıkla tüketilen, yöresel lezzetlerden biri olan bu pratik tarif; haşlanmış yarmanın çökelek peyniriyle renklendirilmesiyle oluşuyor.
- Kipe: Genellikle koyun bağırsağından yapılan ve tarifiyle bumbarı anımsatan Kipe, bağırsağın içerisine kıyma ve pirinç harcının doldurularak yapılıyor. Lezzetiyle eşine az rastlanan yöresel bir lezzet olan bu tadı mutlaka denemelisiniz.
Şırnak’a Gidince Mutlaka Yapılacaklar
Şırnak’tan yapmadan dönmemeniz gerekenler şu şekildedir:
- Cudi Dağı’na çıkmadan, Hz. Nuh Türbesi’ni ziyaret etmeden, Kasrik Boğazının muazzam manzarasına tanıklık etmeden, Kırmızı Medrese’yi ziyaret etmeden, kaplıcalarında şifa bulmadan ve yöresel lezzetlerinden tatmadan dönmeyin!
